1:60

Գրք. 1, Գլ. 60

Գրք. 1., Գլ. 60

60:0 ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽՕՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ:	60:0 Speaking with God from the Depths of the Heart:
60:1 Եւ արդ, որպէս զի ոչ վայել է օրհնաբանութիւն ի բերան մեղաւորի, Ի ճշմարիտն առակէ կանխաւ իսկ ուսայ, Զիա՞րդ յաւելից կրկնել զնոյն գովութիւն աղաչաւորս բազմապատկառ, Որ հանապազ ընդունիմ անէծս ի սաղմոսիս բարեբաստութեան: Զի ի՞բր երգեցից ինձ վտանգս եւ արձանացուցից նախատինս Եւ ի մերկութեանս գրկի փուշս ընդ շուշանաց ժողովեցից: Զիա՞րդ ընդ Դաւթի համարձակեցայց ասել, Թէ` Զատամունս մեղաւորաց փշրեսցես, Զիա՞րդ դարձեալ, թէ` Մի՛ անօրէնք բնակեսցեն առաջի աչաց քոց, Զիա՞րդ, թէ` Դա՛տ արա ինձ, Տէր, Ըստ արդարութեան քո, ըստ անբծութեան իմոյ, որ յիս: Զիա՞րդ, թէ` Կատարեսցին չարիք ի վերայ մեղաւորաց, Զիա՞րդ, թէ` Խորտակեսցին բազուկք մեղաւորի եւ չարի,- Եւ զայլն, որ զկնի: Զիա՞րդ, թէ` Տեղասցէ ի վերայ մեղաւորաց որոգայթ, հուր եւ ծծումբ, Զիա՞րդ, թէ` Սատակէ Տէր զշրթունս նենգաւորս եւ զլեզուս մեծաբանս, Զիա՞րդ, թէ` Փորձեցեր զսիրտ իմ եւ ոչ գտեր անիրաւութիւն: Զիա՞րդ զյաջորդն սմին, թէ` Ես պահեցի զճանապարհս խիստս, Զիա՞րդ զեւսն, թէ` Ես արդարութեամբ երեւեցայց երեսաց քոց, Զիա՞րդ, թէ` Եւ ես եղէց անբիծ ընդ նմա, Զիա՞րդ զմիւսն, թէ` Հատուսցէ՛ ինձ Տէր Ըստ արդարութեան իմում եւ ըստ սրբութեան ձեռաց իմոց: Զիա՞րդ անձամբ ինձէն զստութիւն իմ ծանակեցից` Ասել ընդ սրբոյն, թէ` Լուացայց սրբութեամբ զձեռս իմ: Զիա՞րդ ի մէջ նանրութեան զամբարշտացն աթոռս բամբասեցից, Զիա՞րդ զերջանկին պարծանս թշուառացելումս կերպաւորեցից, Թէ` Դա՛տ արա ինձ, Տէր, զի ես յանբծութեան իմում գնացի: Զիա՞րդ օտարս ի բարեաց գիտողիդ գաղտնեաց արգահատեցից, Թէ` Մի՛ համարիր ընդ ամբարիշտս զանձն իմ: Զիա՞րդ ես ինքն գոլով` զայլս անիծեցից, Թէ` Տո՛ւր նոցա, Տէր, ըստ գործս նոցա,- Եւ ի կարգ բանին համարձակեցայց:	60:1 Long ago I learned that blessings should not come from the mouth of a sinner, therefore, how can I, even regretfully, continue saying Psalms in worship that earn only scorn for me? How shall I praise my injuries and build monuments to my disgrace while gathering thorns in my bare chest instead of lilies? How shall I dare to say with David: “ You have broken the teeth of the ungodly.” Or “ The wicked shall not dwell before your eyes.” Or “ Judge me, Lord, according to your righteousness, according to the integrity that is in me.” Or “ Let wickedness be visited upon the sinful.” Or “ Break the arms of the sinner and wicked,” and all that follows. Or “ Upon the wicked he shall rain snares, fire and brimstone.” Or “ The Lord shall cut off flattering lips and the boasting tongue.” Or “ You have tested my heart and found no iniquity.” Or the next verse, “ My steps have held fast to your path.” Or “ I shall behold thy face in righteousness.” Or “ I was upright before him.” Or the next verse, “ The Lord paid me according to my righteousness and the cleanness of my hands.” Or how can I cover up my lies, yet say with the holy, “ I wash my hands in innocence.” Or wallowing in baseness brag, “ I do not consort with the impious.” Or proudly put on a happy face, pathetic though I am, and say, “ Vindicate me, Lord, for I have walked in integrity.” Or I, the stranger to goodness, beg you, knower of secrets, “ Do not count my soul among the wicked.” Or when cursing others although I deserve cursing, I dare say, “ Requite them, Lord, according to their works.” And shall I dare continue:
60:2 Քանզի թէ զյետինս բանիցն առաջնովքն աստանօր եդից, Կրկին ծանրանան ինձ ցաւք, եւ յաճախեսցեն դառնութիւնք: Բայց ի շեղջեցելոցն արտասուաց դոյզն մի չափեալ` Բաւականացայց հանապազորդեան յանդիմանութեամբ Սաղմոսարանին ընտանի ձայնիւն, Որ զպարտաւորեալս միշտ կշտամբէ: Առ որս եւ սպառուած քառասներորդի իններորդին հատուածի բանի յանդիմանողի, Զիս գարշեցուցեալ, հանապազ խայտառակէ, Խցեալ զբերանս ի փառաբանութենէ` եղկելի զանձն իմ ցուցանէ, Աստուածային ձայնիւն դատախազեալ` յակնկալութենէ կենաց լքանէ, Միանգամայն եւ վիրգս մահու ինձ իբր ի պատնիշէ առաքէ: Քանզի, թէ չար է անէծս առնուլ յօտարէ, Ապա անձամբ զանձն անիծանել` կրկին չարաչար: Իսկ եթէ չ առնուլ նախատինք ի մերձաւորաց օրէնք են, Ապա ի տեսողէն հայել զայսոսիկ` Կրից արեան տաժանմունք, վիշտք աղէտից եւ խէթք մտաց: Բայց թէ առ խոնարհութեան անձին իւրում մատնեսցի` Ջնեալ եւ կշտամբեալ անիծիւք ի լեզուէ իւրմէ, Ի խոստովանեալ եւ յամէնիշխան շրթանց բերանոյ վերնոյն օրհնեսցի, Զի ճշգրտեալ թարգմանեաց զդարձն իւր առ նա` Զհետս կենացն ոչ լքանելով, Սահմանաւն սիրոյ զպարտեացն արմատ կրճատեաց` Ոչ տիրեալ ի խարդաւանաց չարաբանողաց, Ոչխար հօտին Քրիստոսի գտաւ բժշկեալ` Դիմելով ի յաղն բուժիչ աղեացն արկածից: Բայց եւս անբանական բարոյից է Ասուն կենդանեաց ի մէջ դալարոց Ծաղկածին վայրից կենաձիր բանից` Թմբրութեամբ մտաց ի յարօտս մահու ճարակել:	60:2 If I should add to the previous verses, my grief would double, my bitterness multiply. My tears dammed up within me, daily seek the comfort of the familiar scolding voice of the Psalms, accusing me. If I add the last part of Psalm 50, which dooms me as abominable, gags my speech and exposes my guilty soul to the prosecuting voice of God, hope of life is lost. I am pelted from the ramparts by deadly missiles. It is a misfortune to be cursed by others, but it is worse to curse oneself. And if it is hard to be reproached by friends, how much more chilling, alarming and tormenting to be exposed before the one who sees all. But if one surrenders to humiliation and lashes one’s soul with the reproaches of one’s own tongue, one earns the blessings of the glorious and all- powerful Lord for expressing one’s return to him without covering the traces of the past, for the sake of love he cut the root of our transgressions, undeterred by nay- sayers. The sheep of Christ’s flock have found the cure, the balm for their inner wounds. Yet amidst green pastures blooming with life- giving counsel, intelligent beings irrationally and willfully choose to graze in poisonous fields of delusion:
60:3 Եւ արդ, քանզի իմ է առակս վերջին կշտամբողական, Եւ առ իս ակնարկէ զդիպուածոցն չար պատահմունս, Որ ինձէն անձին նիւթեցի միշտ զեղմունս կիզանողականս հրոյ տոչորման` Հոսեալ ի յերկնուստ զգոյիւ գագաթանս` իմաստնարանի բազմակիս: Քանզի զիա՞րդ ի յարդիւնս ինձ օգտից սաղմոսն եկեսցէ, Յորժամ անպտուղ ի բազմերգութենէն լինիցիմ` Ոչ նուագել հոգւով, ըստ թելադրելոյն Պօղոսի: Զիա՞րդ ընդ մարգարէին եւս զտէրունին խառնեցից Մեծս մեղաւորաց, նկունս պիտանեաց` Ասել ընդ սրբոյն, թէ` Ի բա՛ց կացէք յինէն Ամենեքեան, որ գործէք զանօրէնութիւն: Զիա՞րդ, ոչ ունելով ի բազմացն պատուիրանաց կատարեալ Շնորհին եւ օրինին, բարբառեցայց զերջանկին, Որ նախ ինքն արար, զոր մեզ կանոնեաց, Թէ` Քանզի ծառայս քո պահեցի զայս,- Եւ որ զհետն գան ասացեալքն: Զիա՞րդ թափուրս ի լրութենէ իմաստից կենաց Ընդ երկիւղածս տեառն օրհնեցից: Զիա՞րդ ընդ մեծին մաղթանաց զիմս յօդեցից, Թէ` Զմին խնդրեցի ի տեառնէ` Զտեսիլ վայելչութեան նորա եւ զհրամանատրութիւն տաճարի նորա: Զիա՞րդ ի հրաժարելին ինձ ձեռնամխեցից, Յորժամ լսեմ, թէ` Ուղղոց վայել է օրհնութիւն: Զիա՞րդ շրթամբք իմովք զանձն իմ անիծից` Ասելով զկնի յոլովից առեալն, Թէ` Երեսք Տեառն ի վերայ չարագործաց` Սատակել զյիշատակս նոցա յերկրէ: Զիա՞րդ զմիւսն դարձեալ, Թէ` Չարք վաղվաղակի սատակեսցին, Զիա՞րդ զկերպարանացն իմ նմանութիւն, Թէ` Բազուկք ամպարշտաց խորտակեսցին, Զիա՞րդ սատակման ինձ պաղատեցայց, Թէ` Ահա մեղաւորք կորիցեն: Զիա՞րդ զբազմայածեան լեզուս ի յօրհնեալս բան մխեցից, Թէ` Ասացի պահել զճանապարհս իմ, Զի մի՛ մեղայց լեզուաւ իմով: Զիա՞րդ փշովք մեղաց հեղձեալս զանարատին պարծեցայց, Թէ` Այլ զիս յանբծութեան իմում ընկալար: Զիա՞րդ ես` մեղաւոր եւ կրկին պատժաւոր, Զհանգունակիցսն դսրովեցից` ապրել ի նոցունց, Թէ` Ի մարդոյ մեղաւորէ, նենգաւորէ փրկեա՛ զիս, Աստուած:	60:3 And now, since this reprimand suits me exactly and describes the evil situation where I myself fuel the consuming fire poured from on high upon my head, the organ of thought. What did I profit from the Psalms, when I remained fruitless despite my repeated chants, failing to sing with my soul as instructed by Paul? How shall I mix our Lord’s words with those of the Prophet? How can I, the greatest of sinners, the pinnacle of neediness, say with the Saint, “ Get away, you workers of iniquity”? Or how shall I, who has not fulfilled any of the multitude of commandments relating to grace or the law, cry with the happy man who has practiced all he preached, saying, “ For I, your servant, have kept these commandments” and the words that follow? How shall I, who am devoid of life’s wisdom, praise the Lord with the God- fearing? And how shall I add my prayer to that of the great one, who said, “ I sought but one thing from the Lord, to behold his splendor and to serve in his temple”? How shall I seek what I am deprived of, when I hear, “ It is fitting to bless the upright”? How shall I curse my soul with my own lips, saying, among other things, “ The gaze of the Lord is upon evil doers, whose memory shall be wiped from the face of the earth”? Or again in another verse, “ The evil soon shall perish”? Or as in my case, “ The arms of the wicked shall be stricken”? Or how can I pray for my destruction, “ Behold how the sinners perish”? How shall I utter these blessed words with my unruly tongue: “ I shall guard my way so that I do not sin with my tongue”? How shall I boast with the innocent when I choke on thorns of sin: “ But you have upheld me because of my integrity”? How shall I, a sinner deserving double punishment, complain: “ Deliver me, O God, from deceitful and unjust men:
60:4 Զիա՞րդ, իբր ոչ կռապաշտեալ, անպատկառապէս պերճացայց Ունայն պանծանօք ասել ընդ Դաւթի` Միթէ մոռացեա՞լ իցէ մեր զանուն Աստուծոյ Կամ ձգեա՞լ զձեռս ի մաղթանս օտար աստուածոց: Քանզի որ ի մեղս գարշութեան խոնարհեսցի, Առաջի կայ նորին կառուցեալ առեալ ի պաշտօն Յաւսականացն, ախտարծարծիցն, պոռնկապատիր պատկերացն կերպարան` Աստարտայ եւ Քոմովսայ եւ Մեղքոմայ արուարձանի Եւ Թարահատայ թարմատարի, ընդ զազրոտեացն կանացեացն Իշանդամիցն պատկառանք, անվերարկու ծանակութիւնք: Ի՞բր ոչ պատկառեցից սովիմբ ասել ընդ նահատակին, Որ զայս դիմագրաւութիւն առ բարին ունէր միշտ, Թէ` Վասն քո մեռանիմք զօրհանապազ,- Եւ որ ի կարգին է սորին սաղմոս: Ի՞բր յիմարս յարս եւ վատթարս ասել ժպրհիմ, Թէ` Բերան իմ պատմեսցէ զիմաստութիւն, եւ սիրտս` զհանճար: Ի՞բր մարդելոյզ կերպարանաւոր` Զմարդահաճոյիցն ոսկերս ցրուել մաղթեցից: Ի՞բր զկրկին երկրորդեալսն մեծանունն բարութիւնս, Թէ` Հաճոյ եղէց առաջի տեառն յերկրին կենդանեաց: Զիա՞րդ ունողս անբաւից մեղաց զարդարոյն առեալ կարդացից, Թէ` Ո՛չ մեղք իմ եւ ո՛չ յանցանք, Առանց մեղաց ընթացայ եւ ուղիղ եղէ: Զիա՞րդ զիս ինքն մատնեցից կորստեան` յասելն զայս բան, Թէ` Մի՛ ողորմիր գործողացն զանօրէնութիւն, Զիա՞րդ թէ` Որպէս հալի մոմ առաջի հրոյ, Այնպէս եւ մեղաւորք` յերեսաց Աստուծոյ:	60:4 How shall I dare say with David, as if I am not a hypocrite and idolator, “ Have we forgotten the name of our God, or spread our hands in prayer to a strange god”? For only one laid low in the baseness of sin, erects bestial statues and images, inciting infidelity and harlotry such as the statues to female Ashtoreth, Chemosh, the male Milcom, and the vile Tharahad, with lewd, naked parts like donkeys. How then shall I not be ashamed to pray with the martyr who always held fast to the good: “ For your sake we are slain all day long,” and the rest of this psalm? How can I, the most foolish and perverse of humans, say: “ My mouth shall utter wisdom, and my heart, understanding”? How can I, a flattering hypocrite, wish for the bones of sycophants to be scattered? How shall I recall the twice- repeated blessing of the Psalmist: “ May I walk before God in the land of the living”? How shall I with my countless sins say: “ I have no sin or transgressions, I walk without sin and am upright”? Or how shall I condemn myself by saying: “ Spare none of those who treacherously plot evil”? How shall I say: “ Like candle wax melts in the fire, so sinners, before the face of God:
60:5 Զիա՞րդ գրգեալս ապականացու փափկութեամբ` Սահմանեցից զաննման ինձ բան, Թէ` Խոնարհեցուցի պահօք զանձն իմ,- Եւ զազգակիցս նորին ընդ նոյն` Եւ ի նեղել նոցա քուրձ զգենուի Եւ, իբրեւ զսգաւոր եւ զտրտում, խոնարհ առնէի: Ո՞րպէս հանդարտեցից զնմանեացն իմ պատիժ միշտ յիշատակել, Թէ` Սակայն մրուր բարկութեանն Աստուծոյ ոչ սպառեսցի, Եւ արբցեն ի նմանէ ամենայն մեղաւորք երկրի: Ի՞բրեւ զեւսն առ սմին, Թէ` Զամենայն եղջիւրս մեղաւորաց փշրեսցես: Զիա՞րդ զապերախտութիւնն Յակոբայ ի ճառ առեալ հենգնեցից, Որ ընդ ստուերին զճշմարտութիւնն ընկալեալ` Մոռացայ ընդ նոսին նոցին թերութեամբ Զերախտիսն Քրիստոսի աստուածայնովքն արուեստիւք խաչին փրկանօք, Քան նոքա` զզօրավարութիւն Մովսեսն ցպոյն սքանչելեօք, Որ զօրինակն նկարագրէր տէրունական տնտեսութեանն: Զիա՞րդ զյարուցելոցն ի վերայ դիւաց զաղէտս ցուցից, Իբր նոքա` զօտարացեղից խուժադուժ ազգացն, Ասելով, թէ` Արկին զդիակունս բարեացն, որ ի մեզ, Կուր վնասակարացն թռչնոց, այս է` այսոցն օդայնոց: Ո՞րպէս զանկեալ զսերմն բանին ի ճանապարհին Եւ զմիաբանեալս զկամս ընդ չարին սուրբ անուանեցից, Ի՞բրեւ` զնմանակիցն առ ի նոյն շաւիղ չարին պատերազմի` Գուպար գաղտնամարտ մտացս օցտելոց, Զոր ես զօրացուցի` գործակցեալ հնարից բանսարկուին: Եւ ոչ ունիմ աղերսել, թէ` Մի՛ լռեր եւ մի՛ դադարեր, Աստուած, Եւ` Խորհեցան ի վերայ սրբոց քոց եւ ասացին,- Զոր ի կարգէ սաղմոսիս է աղօթել: Քանզի յոյժ պատեհագոյն է առնուլ զայսոսիկ Ի վերայ բռնութեան մոլեկան դիւաց` Միշտ ճակատելոց առ ներկայիս խռովութիւն, Եւ ընդ նոսին` նոցին մշակաց:	60:5 How shall I, who have indulged in mortal vices, utter: “ I have humbled myself with fasting,” or in the similar, “ When they were sick, I wore sackcloth, and bowed down as in mourning and grief”? How shall I remain calm, when the punishment facing my ilk looms before me: “ All wicked of the earth shall drink it down to the dregs of God’s unceasing wrath,” and “ He will cut off the horns of the wicked”? How shall I mock Jacob’s ingratitude, when I myself embrace shadows as the truth and succumbing to their charms, forget Christ’s salvation through the divine miracle of the cross, this being more condemnable than failing to recognize the miraculous power of the Moses’ rod, given us as assurance of divine providence? How shall I point to the perils of attacking demons, as if they are foreign barbarians, saying: “ They have given the bodies of the righteous among us as food to the birds,” that is, to the demons of the air? How can I claim that the alliance of my will with evil can be holy, when it is “ like the seed of the word fallen by the wayside”? How can I name those holy who pursue the hostile path of wickedness, namely the rebellious conflicts of my camouflaged mind, in collaboration with the devices of the Slanderer? And for these reasons I cannot pray, “ God, be not silent, do not hold your peace,” or “ They have plotted against your holy people and said . . .”? For it is quite proper that through these words we recognize the virulence of demons and their cohorts, causing trouble at every turn:
60:6 Յորոց դու, Տէր Քրիստոս, Որդի բարձրեալ մեծիդ Աստուծոյ, Պահեսցե՛ս եւ ամրացուսցե՛ս երկնային զօրուդ շրջափակութեամբ` Յամենայն ընթացից խաբողին հողմոց Խաչիւդ լուսոյ զմեզ պաշտպանեալ, Որ զի թէ եւ գտցին յիս անօրէնութիւնք բազմօրինակք, Այլ ոչ հայհոյութիւնք: Որ ոչ հանգեար ի կորուստ նմանեացն իմոց ամբարշտելոց, Այլ ամենագորով թախանձմամբ Ընդ եղծման ջրողողն զազրագործաց կրկին վշտացար, Տաղտկալի զմահու նոցա դիպուած քեզ գրեցեր` Ասելով զզարմանալիսն լսողաց բան. Ածեալ զմտաւ` ոչ եւս յաւելից Անիծեալ զերկիր վասն գործոց մարդկան: Եւ մխիթարիս մեծ իմն պարարեալ Ընդ կեանս անմաքրից եւ պարտաւորաց սատակման: Որ երբեմն առակաւ դդմենւոյն Զանխայելն ի կործանելիսն ցուցեր, ողորմած, Եւ առ այլ ումեմն նեղեցար, սաստիկ վտանգեալ, Ընդ յամրանալ անձրեւին առ ուրացողացն դարման: Անճառելիս ցուցեր բարութեան տեսակս յիշատակ տօնելիս Ի վերջին աւուրս` քեւ, ի ձեռն առաքելոցն քոց, Ողջոյնս հասարակաց անհամբուրիցն հեռաւորաց Քաղցրաճաշակս հրամայեցեր: Ահա եւ յի՛ս ցօղեա, կենդանի, զհայրենի գթութեանցդ զսէր, Զի եւ ես փրկեցայց` քաւեալ ամէնառատ քո այցելութեամբդ: Եւ քեզ ընդ Հօր, Հոգւովդ Սրբով փա՜ռք յաւիտեանս: Ամէն:	60:6 Protect us, Lord Christ, exalted son of great God. Fortify and surround us with your heavenly host, defend us from the gusting winds of the Deceiver with your cross of light. For although any number of offenses may be found in me, blasphemy is not among them. For you were not gratified by the destruction of the impious likes of me. Rather with melancholy tenderness, you are doubly aggrieved by the destruction of the iniquitous in the flood, considering their death intolerable and repugnant, and saying in your heart the amazing words: “ I shall never again curse the earth because of the deeds of man.” And you are greatly consoled and rejoice in the deliverance of unclean men worthy of destruction, as in the parable of the plant that shaded Jonah, where you spared those deserving of destruction, O merciful Lord. And in another instance how greatly were you annoyed by the delay of the rain which would salvage those who denied you. And in your last days you did great deeds beyond telling, worthy of celebration, commanding your disciples to spread your sweet gospel of peace to the Gentiles and all peoples far and wide. Sprinkle upon me the dew of your compassionate fatherly love, living God, so I too may find salvation through the pardoning of my sins by your generous visitation. And to you, with the Father through the Holy Spirit, glory forever. Amen: